Türkiye'de Corona Virüsün yayılmasını önlemek için evde kalınması kararına rağmen zorunlu olarak işe gidip gelenlerin dışında da karara uymayanlar oluyor. Veloxity adlı şirketin son günlerde yayınladığı haritalarsa evden çıkmama kuralına uyulup uyulmadığını ortaya koydu.
İstanbul’daki 1 milyon insanın akıllı telefonlarının dolaşım verilerini analiz ederek en fazla evde kalan semtleri belirleyen şirket oluşturduğu haritada 7 gün boyunca en fazla ve en az evde kalan ilçeleri belirledi. Yapılan araştırmaya göre 17 Mart’tan başlayarak 7 gün boyunca en fazla evde kalan İstanbul semtleri; Kadıköy, Ataşehir, Çamlıca, Fatih, Ataköy, Bakırköy, Florya, Etiler ve Şişli oldu. En az evde kalan İstanbul semtleri ise Esenyurt, Bağcılar, Sancaktepe, Sultanbeyli, Pendik, Beykoz oldu.
Bahadır Kuru ve Bora Eriştürk'ün, 2013 yılında Silikon Vadisi’nde kurduğu mobil müşteri deneyimi hizmeti sunan şirket, yayınladığı bir diğer haritada ise
koronavirüsün en çok görüldüğü İtalya, Almanya, İran, İspanya ve Suudi Arabistan'dan gelen yolcuların Türkiye'de hangi illeri ziyaret ettiğini gözler önüne serdi. Verilere göre, her 5 ülkeden en fazla yolcunun durağı İstanbul olmuş.
Bu haritalar sosyal medyada hızla yayılırken, haritalaran hazırlanması için cep telefonu verilerinin kullanılmasına tepki gösterenler de oldu.
Veloxity'den yapılan yazılı bir açıklamada Silikon vadisinde kurulmuş, ArGe çalışmalarını Türkiye’de Teknopark bünyesinde sürdüren yüzde yüz Türk sermayeli bir şirket olduğuna dikkat çekildi ve insanların hareketlilik, alışveriş ve veri kullanım davranışları konusunda analizler yaptıkları belirtildi.
Şirketin yaptığı açıklama şöyle;
1. Bu veri nereden geliyor?
Bu veriler mobil telefon kullanımları sırasında oluşan konum ve şebeke kullanım verileridir. Yani veri kaynağı doğrudan mobil telefonlardır. Bu mobil
telefonlardan alınan kullanıcının konum verisi ise kullanıcının konum verisi toplamaya izni verdiği mobil uygulamalardan geliyor.
2. Bu veri paylaşılabilir mi?
Bu veriler anonimleştirildiği sürece analizlerde kullanılabilir ve kamuoyu ile paylaşılabilir. Anonimleştirilmiş veri içerisinde tekil kişi kimliğinin bulunmadığı ve
tek kişi değil çoğul kişilerin toplamı üzerinden oluşturulduğu veri demektir. Anonimleştirilmiş verinin özelliği veriye bakarak bir kişinin kimliğinin kesin bir
şekilde tespit edilememesidir. Veloxity’nin paylaştığı haritalar bir milyon kimliği bilinmeyen cihazın anonimleştirilmesi ile hesaplanmıştır. Bu haritalara
bakarak verilerin kimlerden geldiğini söylemek imkansızdır. Sonuç olarak hukuken bu verilerin paylaşımında bir engel bulunmamaktadır.
3. Veloxity dışında anonim veri paylaşan var mı?
Evet, birçok firma anonim veri paylaşır ve bu veriler kamuoyunca çok yaygın olarak kullanılır. Örnek paylaşım uygulamaları arasında ülkemizde de
kullanılan Yandeks Navigasyon, Google Maps ve Apple IOS Harita uygulamaları verilebilir. Bu uygulamaların navigasyonları kullandığınızda
şehirdeki trafik yoğunluğu bilgisini kırmızı, sarı ve yeşil renklerle yolların üzerine çizilmiş şekilde görebilirsiniz. Bu veriler aynı uygulamaların diğer
kullanıcılarından konum izni alınarak toplanan konum verisi ve zamanı bilgileri üzerinden hesaplanır. Kişilerden alınan bu konum verilerinin
değişimi üzerinden hız hesaplanır, herkesin hızının ortalaması alınarak veri anonimleştirilir ve harita üzerinde renklerle belirtilir. Veloxity de veriyi aynen bu
şekilde kullanarak anonimleştirmiş ve harita çiziminde kullanmıştır.
4. Bu verinin toplanması hukuka uygun mudur?
Evet uygundur. Kişisel cihazlardan veri toplanması Türkiye Cumhuriyeti KVKK kanunlarına göre düzenlenmiştir. KVKK kişisel verilerin toplanması,
saklanması ve paylaşımını düzenleyen kanundur. Buna göre içinde kişisel veri unsurları içeren veriler, mesela konum bilgisi gibi, ancak veri sahibinin açık
rızası ile toplanabilir. Bu açık rıza mobil uygulamalarda kullanıcının önüne gelen bir pencerede açık bir metin ile alınır. Hangi verinin toplanacağı ve hangi
amaçla kullanılacağı bu metinde belirtilir. Veloxity haritalarında kullanılan veriler KVKK’ya uygun bir şekilde çıkılan veri iznine onay veren kişilerden
alınmıştır. Bu sebeple verilerin toplanması Türk hukukuna uygundur. Ayrıca, Veloxity’de toplanan veride hiçbir şekilde kimlik bilgisi bulunmaz. KVKK
hükümlerine göre kullanıcı izni ile toplanan verilerde kullanıcı izin verdiği taktirde kimlik bilgisi alınabilir. Kimlik bilgisinden kasıt isim, tc no, kredi kart no,
email adresi, sosyal medya adresi gibi kişinin kimliğini hesaplamaya gerek duymadan kimlik belirtir verilerdir. Bununla birlikte Veloxity, yaptığı anonim
hesaplamalarda kimlik bilgisine ihtiyaç duymadığından, kimlik bilgisi toplamaz. Dolayısı ile kişileri tek tek takip edemez. Buna rağmen konum bilgisi,
yanında kimlik verisi olsun ya da olmasın, her surette KVKK tarafından kişisel veri sayıldığından açık rıza almadan toplanamaz. Bu sebeple açık
KVKK izni bütün veri çalışmalarımızda esastır. Bunun yanında anonimleştirilmiş veri dışında veri paylaşımı yapılmaz, hatta kişi kimliği olmadığından
yapılamaz.
Elbette kişiler anonim verilere de katkı yapmak zorunda değildir. Bu tamamen kişiyi bağlayan bir tercihtir. Bu durumda lütfen uygulamalarda size sorulan
açık veri izin metinlerine hayır deyiniz. Evet demeniz bu verilerin izin metninde belirtildiği şekilde kullanılmasına izin verdiğiniz anlamını
taşır. Aynı navigasyon uygulamalarında haritada şehir trafik yoğunluğunu gördüğünüz gibi ya da aynı Veloxity İstanbul haritasında dolaşım yoğunluğunu
gördüğünüz gibi.
5. Medya’da gördüğümüz hatalı paylaşımlar
Veloxity yayınları daha profesyonel gözlerce yorumlanması gereken analitiklerdir. Maalesef medyada sansasyon yaratma amaçlı yorumlar yapıldığını
üzüntü ile izliyoruz. En son yayınımızda ülkemize beş ülkeden yapılan ziyaretçilerin gezdiği konumları vermiştik. Ancak basın organlarında
bunun bir virüs haritası olarak yayınlanması bizi hem üzdü hem de kızdırdı. Zira hastaneler ve sağlık bakanlığı dışında bu bilgiye sahip hiçbir kurum
bulunmuyor. Bizde de yok. Ayrıca vakaların nerede olduğunun yayınlanıp yayınlanmayacağı kararı da tamamen devletin inisiyatifindedir ve öyle de olmak
durumundadır. Bu harita virüs yayılım haritası değildir. Yalnızca ve yalnızca riskli ülkelerden gelen ziyaretçilerin dolaşım haritasıdır. Bu ülkelerden gelen
insanların içinde virüs taşıyanlar olabileceği gibi çok büyük bölümü sağlıklıdır. Kişileri ya da grupları zan altında bırakan
yorumları kurum olarak kınıyoruz.
6. Veloxity bu paylaşımları niye yapıyor?
Korona gibi salgınların önlenmesinde en önemli araç izleme ve kontroldür. Riskin ve riskli bölgelerin izlenmesi, devletin yaptığı evde kal çağrılarına büyük
bir disiplinle uyulması gerekmektedir. Çalışmak zorunda olan sağlıkçılarımız ve emekçilerimiz dışında keyfi dolaşanların evde kalmaları toplum sağlığı ve
medeniyetimiz devamlılığı anlamında şakaya gelmez bir unsurdur. İzleme elbette kişisel izleme değildir ve hiçbir koşulda olmayacaktır. İzleme topluluk
hareketleri ve sosyal mesafenin ölçülmesi amacı ile yapılmalıdır ve kişisel veri içermemelidir.
Anonim izleme toplum faydası için çok önemli bir unsur haline gelmiştir. Bu izleme araçları toplumda yaygın inancın aksine çok zor üretilebilen
teknolojilerle gerçekleştirilir. Kişisel mahremiyetin sağlanması için geliştirilen teknolojiler de yine aynı zorluklarla üretilir. Bu sebeple dünyada çok az sayıda
kurumun elinde bu teknolojiler mevcuttur. Tam da bu nedenle Türkiye’de medyanın ve kamuoyunun ilgisini çeken paylaşımlarımızdan çok
örnek göremediniz. Yurt dışında ise benzer örnekler, Çin ve Amerikan kurumları tarafından, yine bize çok benzer şekilde, kamuoyları ile paylaşılmıştır. Bu
ender teknolojinin bizde de olması ve bizim ülkemizin yararına kullanılabilecek olmasının bu dönemde önemli bir unsur olduğunun altını çizmek isteriz.
Paylaşımlarımızda göreceğiniz şekilde ülkemizde her noktada Korona salgın riski vardır. Bu sebeple dışarı çıkmak zorunda olan sevgili sağlık
çalışanlarımız ve evlerimizde yaşamımızı devam ettirmemiz için çalışmak zorunda olan emekçilerimiz dışında herkesi evlerinde kalmaya davet
ediyoruz. Biz Veloxity ailesi olarak ürettiğimiz teknolojiyi insan yararına kullanmak amacı ile elimizden geleni yapmaya devam edeceğiz.
Bizim sitelerimiz dışında bizimle ilgili verilen hiçbir habere itibar etmemenizi de önemle rica ederiz.