Genstest ile hastalıklardan korunmak, yaşlılığı geciktirmek, fazla kilolardan kurtulmak ve stresle başa çıkmak mümkün. Ben de bunun nasıl olduğunu öğrenmek için Gentest'e başvurdum. Gentest'in kurucusu Dr. Serdar Savaş, Kopenhag'ta Dünya Sağlık Örgütü'nün Avrupa Programı Direktörlüğü'nü yaptıktan sonra Türkiye'ye dönerek 2008 yılında Hacettepe Üniversitesi Teknokent’inde GENAR Toplum Sağlığı ve Genombilim Araştırmaları Enstitüsü'nü kurdu. Daha sonra da yaptığı çalışmalarla Gentest'i hayata geçirdi. Dr.Savaş, Gentest ile kişilerin genetik yapılarını inceliyor ve hastalıklardan korunmaları için kişiye özel reçete hazırlıyor.
Gentest sitesindeki İhtiyaç Analizi Formu'nu doldurdum. Bu formda boy,kilo bilgilerinin yanı sıra kalp rahatsızlıklarından diyabete, koah'tan kansere varana kadar çok ayrıntılı olarak bir çok hastalığın kendimizde, ailemizde veya yakın akrabalarımızda olup olmadığı soruluyor. Ayrıca bir takım hastalık belirtileri yaşayıp yaşamadığını anlamaya yönelik bir tablo yer alıyor.
Örneğin, yürüme sırasında göğüs ağrısı, durmayı gerektirecek bacak ağrısı, çabuk yorulma, baş dönmesi, kulak çınlaması, yorgunluk hali, sabah yorgun uyanma, uykuya dalamama, uzun süreli öksürük, çok sık susama, aşırı yeme isteği gibi sorunları yaşayıp yaşamadığımız sorgulanıyor.
Bir başka bölümde ise sigara, alkol ve ezgersizle ilgili sorular yanıtlanıyor. Sonra da kişiye ne yapmak istediğini öğrenmek için şu seçenekler sunuluyor.
- 10 kilonun altında kilo vermek istiyorum.
- 10 kilonun üzerinde kilo vermek istiyorum.
- Kalp krizi, inmeler, diyabet, kemik erimesi ve kanserlere yönelik yatkınlık/risklerimi öğrenmek ve bu hastalıkların gelişmesini önlemek istiyorum.
- Enerjik ve zinde olmak istiyorum.
- Akranlarımdan biyolojik olarak daha genç olmak ve genç görünmek istiyorum.
- Düşünme, egzersiz ve cinsel performansımı artırmak istiyorum
Formu doldurdum. Ertesi gün telefonum çaldı. Arayan Dr. Serdar Savaş'dı. Formumdaki bilgileri değerlendirirken sağlığıma dikkat etmeye çalıştığım halde sigara içmemin bir tezat oluşturduğu uyarısını yaptı, sonra da bana kan alarak ve ayrıntılı görüşme yaptı ve 10'dan fazla uygulama arasında benim ihtiyaçlarımı karşılamaya yönelik 3 farklı gen testi yapılabileceğini söyledi.
Rusların matruşka bebekleri gibi iç içe geçen genstest uygulamalarıyla ilgili sorularımızı yanıtladı.
Gentest ile tam olarak ne yapıyorsunuz?
Kalp krizi, diyabet, inmeler, akciğer, kalın bağırsak, prostat, meme, mide kanseri, alzhemeir, kemik erimesi.. Bunların hepsi en sık görülen en öldürücü hastalıklar. Genetik yapımızı ve yaşam tarzımızı inceleyerek bu hastalıklardan danışanlarımızı koruyabiliyoruz. İkincisi yaşlanma süreçlerini geciktirip, yaşam kalitelerini artırabiliyoruz. Yaşlanma sürecindeki zihinsel, fiziksel ve cinsel faliyetlerin performansının yukarda olmasını sağlayabiliyoruz ve kişide sağlığını tehdit eden kilo problemi varsa olması gereken kiloya gelmesinde yardımcı oluyoruz. Genetik yapı bize bütün bu bilgileri veriyor. Bir insanın önümüzdeki 10 yılda yüzde kaç ihtimalle diyabet yani şeker hastası olacağını, genetik ve yaşam tarzına bağlı sebeplerinin neler olduğunu ve analiz sonucunda o bireye yönelik geliştirdiğimiz yaşam tarzını uyguladığında bu riski yüzde kaç aşağı çekebileceğini çok somut şekilde ortaya koymak mümkün.
Sitenizde çocuklara, gençlere özel olanları da dahil farklı yaş ve ihtiyaca göre hazırlanmış 10'dan fazla test olduğunu gördüm. Benim için ise 3 testin uygun olduğunu söylediniz. Ayrıntılara girelim mi, ilk testte ne yapıyorsunuz?
"İlk testte; yani GentestMedical uygulamasında kalp kirizi, felçler, obezite, kemik erimesi, alzheimer, akcieğer- kalın bağırsak- meme- rahim yumurtalık- pankreas- mesane, cilt ve böbrek kanseri risklerinizi ve genetik yantkınlaklırınızı ortaya çıkartıyoruz. Bunları ortaya koyduktan sonra peki siz bu hastalıklardan nasıl korunursunuz diyerek yaşam planınızı ortaya çıkarıyoruz. Ayrıca nokta atışı genetik yapınıza göre beslenme planı çıkarıyoruz."
Örnek verebilir misiniz?
Örneğin akciğer kanserine yatkınlığınız varsa o toksini uzaklaştıracak şu sebzelerden haftada şu kadar yiyin şeklinde bir beslenme reçetesi veriyoruz. 'Şu geniniz çalışmadığı için şu madde az üretiliyor. İhtiyacınız şu kadardır, şu kadar yersiniz bu gıda hastalığı önlemede etkili olur' diyoruz.
Genetik durumuna göre bir reçete çıkarıyorsunuz yani?
Evet, kişinin ihtiyaçlar milimetrik ölçülerde ortaya çıkar. beslenme programı genel geçer değil sizin genetik yapınıza dayalı bir beslenme programı oluyor. Sizin yapınıza uygun gıdaların tümünü vermenin yeterli olmadığı durumlarda ise besin desteklerinize veya ilaç kullanımına geçiyoruz. Örneğin pıhtılaşmada genetik yatkınlığınız var. Bunu egzersizle önlemek mümkün değil. Mümkün olduğu kadar besinler, besin destekleri onunla da olmazsa ilaca başvuruyoruz.
Hastalık oluşmadan korumaya alıyorsunuz öyle mi?
Birincil koruma hiçir hastalık belirtisi yokken uygulanıyor. İkincil koruma ise bazı belirtiler ortaya çıktıktan sonra yapılıyor.
Testler yapıldı, beslenme programı çıkardınız, peki sonra ?
Sonra size özel egzersiz planı hazırlıyoruz. Sizin kendi fizlolojiniz doğrultusunda nabız sayınınzı kaça çıkarmanız ve ona uygun nasıl bir egzersiz yapmanız gerektiğini belirliyoruz. Sağlıklı yaptığımızı düşündüğümüz bir çok şey sağlığımızı bozar. Doğru olduğunu zannederek yapıyor. Alkali modası kanser yatkınlıklarını artırıyorlar. Öyle bir egzersiz yapıyorki kalp krizi riskini artırıyor. Bunlar bilimsel olmayan kulakdan dolmayan genel tıp. O nedenle 'Siz hala eski insanların tıbbını mı kullanıyorsunuz, tıp değişti. Kişiye özel tıp çıktı' diyoruz.
Kişiye özel bir rehber oluyor sanıyorum?
O kişinin kullanımız kılavuzunu hazırlamış oluyoruz. Nasılki bir televizyon veya otomobilin kullanım kılavuzu varsa insanın da bir kullanım kılavuzu var. Örneğin kimileri C vitamini takviyesi alıyor. Bunu yaptığınızda vücutta asit baz dengesini bozuyorsunuz. Bir başkası için sağlıklı olabilir ama yaptığımız gen testiyle 'Sen portakaldan uzak dur. Senin meyven şunlar' diyoruz. Genel geçer öneriler tek beden için geçerli değil. Tek beden herkese uymaz. Gentest ile hastalık risklerini, beslenme programını, vitamin veya ilaçlarıyla ilgili bilgileri nokta atışı olarak bireye sunuyoruz.
Uygulama için ne yapmak gerekiyor?
Bu ygulamanın yapılabilmesi için kişiyi ofise bekliyoruz. Arzu ederse adresinden de kanlarını alabiliriz. Aynı gün içinde 3 saatlik görüşme yapıyoruz. Vücut topografyası yani o kişinin haritasını çıkararız. Sonra uzman diyetisyen arkadaşımız 2 saate yakın çok teferruatlı bir güşme yapar. Kişinin sağlığıyla ilgili her şey sorgulanır. 6-8 hafta sonra ise raporu hazırlanır. Ben ve diyetisyenimiz kişinin genetik yapısını, risklerini açıkladıktan sonra beslenmesi programını, alması gereken vitamin ve minmarelini anlatırız. Bu da 3 saat süren bir çalışma olur.
İkinci test nedir?
GentestBioaging testi, ilkiyle hemen hemen aynıdır. Sadece kapsam değişir. GentestMedical'deki hastalık testlerinin aynısı var. İlave olarak yaşlanma süreçleri, hücresel ve hormonal yaslanmavar. Onun nedenlerini görüyoruz ve acaba kaliteli bir yaşlanmayı nasıl sağlarız bunu ortaya koyuyoruz. Biz ölçülemeyen hiçbir şeye bakmayız. Burada fiziksel zihinsel etkinlik arttı mı, enerjik bir insan haline geliyor muyum? İkincisi zihinsel zindelik, unuttakkanlıklarım azaldı mı? Üçüncüsü cinsel performans konusunda ilerleme sağlayabiliyor muyuz? GentestBioaging ile bunlara uygun program hazırlıyoruz.
Üçüncü testte ne yapıyorsunuz?
GentestExcutive ile 1. ve 2. testelere ilave olarak, daha çok yoğun iş hayatı içinde olan yöneticiler, gazeteciler stresli yaşamları olan insanlarda stresin fizyolojik olarak ölçümünü yapıyoruz. Stres dış dünyanın, İstanbul trafiğinin, Türkiye'nin bizim üzerimizde oluşturduğu etkiye vcudumuzun verdiği cevaptır. İşte bu testle stresi yönetmeye yönelik program çıkarıyoruz. İstanbul trafiğinde ne yaparsam stresimi azaltıp, tepkimi yönetebilirim? Biz bunu sözle değil matematikle yapıyoruz.
Matematikle mi?
Evet, kişinin vücuduna elektroklar takıyoruz ve kayıt alıyoruz. Bununla kişinin stresi gün içinde ne kadar yükselmiş ya da rahatlama dönemlerine ne zaman girmiş, hangi saatler içinde gerildiği ve uyku kalitesinin ne olduğu gibi bir çok bulguyu 24 saatlik kayıt altına alıyoruz. Buna göre senin stres rakamın bu, rahatlama rakamın bu, uyku kaliten bu diye teferruatlı analiz sonucu gösteriyoruz. Sizde strese neden olan dış dünya faktörlerini anlıyoruz. Sonra ne yaparsanız vücudunuzun tepki verdiği dış dünya olaylarına karşı para sempatik sistemini nasıl artırabilir, uykusunu nasıl derinleştirilebieceğine yönelik önlemleri ortaya koyuyoruz.
Bütün hastalıkların sorumlusu genler mi?
Tek başına genler insanı hasta etmez. Bir hastalık eşiği vardır. Bu eşiğin altında genetik yatkınlık vardır. Bu yatkınlığı, uyumlu olmayan bir yaşam tarzıyla desteklersek hastalık ortaya çıkıyor. Mesela bir çok insan sigara içer bazıları kanser olur ama bazıları olmaz. Çünkü vücudumuzdan toksinleri atan genler var. Bu genler bir insanda çok iyi çalışır, birinde normal, birinde yavaş çalışır. Bu 3 kişi aynı anda sigara içmeye başlarsa vücudundan toksinleri geni yavaş atan kişi kanser olur. Normal atan kişi ikinci pakette kanser olur, çok hızlı atan kişi kanser olmaz.
Bazı hocalarımız bol bol sucuklu yumurta yiyin diyor. Bu toplumun belli kesimi için doğru ama hepsi için doğru değil. Herkesin genetik yapısı, onun beslenmesi, vitamin, ilaç ihtiyacını farklı kılar. Tek beden herkese uymaz. İşte genetik analizlerle biz kim hangi hastalığa yatkın, nasıl yaşlanıyor, kim nasıl kilo alıyor. Bunları görüp kişiye özel çözümler getiriyoruz.
Ne gibi faydaları oluyor?
Çok sevdiğim bir hastam 12 sene önce gentest yaptırdı. O zaman 83 yaşındaydı, 86 yaşında evlendi, şimdi 95 yaşında, hala her yönden aktif bir yaşamı var. Son derece disiplinli bir şekilde programını uyguluyor. Bir başka danışanımda diyabet başlamıştı, analizlerini yaptık. 60 kilo verdi. İkinci anjioda damarlarının normale dönmüş olduğu tespit edildi ve diyabetinin ortakadan kalktığı belirlendi. Bir başka danışanım meme kanseri geçirmiş olan bir hanımefendiydi. Genetik yapısına uygun beslenerek bir mucize yaratmasına yol açtı.
Gentest nasıl ortaya çıktı?
Bu çalışmalar 96-97 yıllarında Dünya Sağlık Örgütü'ndeyken başladı. Ne yaparız da ileri yaşlarda ortaya çıkan hastalıkları azaltırız
diye çalışıtğımızda bu işin genemtik boyutlarını keşfetmeye başladık. Türkiye'ye döndükten sona 2003 yılında Hacettepe
Üniversitesi'nde GENAR Toplum Sağlığı ve Genom Merkezini kurduk ve Gentest modelini geliştirdik. Bu model 2008 yılında
Avrupa'daki en iyi uygulama ödülünü kazandı.
Türklerin genetik yatkınlıkları neler?
Diyabet yatkınlığımız çok fazla çünkü insülün direncine yol açan genlerin rastlanma sıklığı Avrupa ile karşılaştırıldığında çok yüksek. Öte yandan kalp rahatsızlıklarına yatkınlığımız da fazla. Çünkü genel olarak iyi kolesterölün yükselmesine neden olan gen bizde yavaş çalışıyor. Kanserler açısından serbest radikallerle mücadelede toplum olarak daha yaygın zayıflığımız var. Gentset ile bireyde bunları görüp sağlık harcmalarının büyük kısmını oluşturan, ölümlere götüren bu hastalıkları kestirip tedbir almamız mümkün.
Testlerin maliyeti nedir?
GentestMedical 4.950 TL, GentestBiyoaging 6.950 TL, GentestExcutive ise 9.950 TL.
ÖZEL HABER/ Tülay Şubatlı/ istekadinlar.com
