Türkiye'de kız çocukları eğitim hakkından mahrum bırakılmaya devam ediyor. Kimi ilkokul eğitimi dahi alamazken kimi de üniversiteye gönderilmiyor. Bunun arkasında yatan tek nedense ataerkil zihniyet. Kadınların eğitim alması yerine evlenip çocuk doğurması, eşine hizmet etmesi gerektiği üzerine kurgulanmış bir zihniyet... Ama bu köhne zihniyete karşı çıkan, engellemelere rağmen yoluna devam etmeyi başaranlar da var. Tıpkı Ağrılı Müjde Esin... Patnos ilçesinde 6 çocuklu bir ailede büyüyen Müjde Esin, liseden sonra üniversiteye gönderilmedi. Ünsal Oskay'ın sağladığı burs sayesinde Beykent Üniversitesi İletişim Tasarımı bölümünden mezun olan Müjde Esin, yine kazandığı bursla İngiltere'de yüksek lisans eğitimini tamamladı.
Kendisi gibi eğitimden mahrum bırakılan kız çocuklarının yolundaki taşları ortadan kaldırabilmek için üniversitede KızCode projesini başlattı. İngiltere İçişleri Bakanlığı ve Üniversiteler Birliği tarafından 2015 yılının en iyi sosyal sorumluluk girişim ödülünü kazandı. Projesini artık hem İngiltere hem de Türkiye'de sürdüren Müjde Esin, Garanti Bankası’nın, Ekonomist dergisi ve Türkiye Kadın Girişimciler Derneği (KAGİDER) iş birliğiyle bu yıl 12. kez gerçekleştirdiği Türkiye’nin Kadın Girişimcisi Yarışması’nda KızCode projesiyle "Türkiye’nin Kadın Sosyal Girişimcisi"
ödülünü kazandı.
Müjde Esin, İşte Kadınlar'ın sorularını yanıtlarken, engelleri nasıl aştığını ve girişimcilik yolculuğunu anlattı.
LİSEDEN SONRA ÜNİVERSİTEYE GİDEMEDİ
Eğitim ve kariyeriniz nasıl ilerledi?
Ağrı’nın ufak bir ilçesinde doğdum. Altı kardeşiz. Kardeşlerimden biri ikizim. Ama onun erkek, benim kız olmamın çok şeyi değiştirdiği bir coğrafyada doğdum.
Eğitim hayatım pek kolay olmadı. Tüm okuma isteğime rağmen, üniversiteye gidemedim. Liseyi bitirdikten sonra maalesef üniversiteye özellikle ailemin yaşadığı yere uzak olması sebebiyle üniversiteye gönderilmedim. Bu coğrafyada doğup büyüyen pek çok kız çocuğunun kaderini paylaşıyordum. Beş yıl aradan sonra okuma hakkımı kazandım. Günün birinde iletişim alanında Türkiye’de önemli bir profesör olan Ünsal Oskay’ın "Yıkanmak İstemeyen Çocuklar Olalım" kitabı ile tanıştım. Kitaptan o kadar etkilendim ki, Ünsal Hocayla tanışmak, konuşmak istedim büyük bir cesaretle… Onunla tanışmam sonrasında Ünsal Oskay beni üniversitenin yetenek sınavına davet etti. Bu davetin ardından hayatımda pek çok şey değişmeye başladı. Sınavı kazandım. Ailemin tüm baskılarına ve engellerine rağmen üniversiteye başladım. Üniversitede okurken bir yandan da çeşitli yerlerde çalıştım. Son olarak TRT Haber kanalında çalıştım. Harika çalışma arkadaşlarım vardı. Orada tanıştığım Nagehan Kayalak’ın verdiği manevi destekle, radikal bir karar alarak dil ve yüksek lisans eğitimi için İngiltere’ye gitmeye karar verdim. Londra’da tamamladığım dil eğitimimin ardından Westminster Üniversitesi’nde başarı bursuyla yüksek lisans yaptım. Okuyabilmek için verdiğim yoğun mücadele, yüksek lisans programını başarıyla bitirmemi sağlamıştı; peki ya başka kız çocukları hayallerini gerçekleştirebiliyor muydu? Ama biliyordum ki, başka kızlar benim kadar şanslı olmayabilirdi.
Hayatımdaki insanların yönlendirmelerinin, hayallerime ulaşmamın kapısını araladığının farkına vardığımda şunu düşündüm: Ben başkaları için ne yapabilirim, hayatlarına nasıl dokunabilirim? Eğitim bir insanın en temel hakkı ve onların hayatına dokunabilmeli ve bu dokuşla başka bir hayatın ihtimaline kapı aralayabilmeliydim. KızCode bu şekilde doğdu.
KIZ ÇOCUKLARINA KODLAMA ÖĞRETİYOR
KızCode'un hedefi nedir? Sosyal girişimcilikte gelir kaynaklarınızı nasıl oluşturuyorsunuz?
KızCode, dezavantajlı bölgelerdeki kız çocuklarının; kodlama, bilim ve teknoloji yoluyla hayatın kenarından merkezine taşınmasını hedefleyen bir sosyal girişim kuruluşudur. Sosyal girişimcilikte maddi geliri şirketlere sağladığımız sosyal sorumluluk etkinlikleriyle elde ediyoruz. Şirketlerin çalışanlarının kız çocuklarına verdiğimiz eğitim ve mentörlük desteği bunlardan biri. Web sitemiz şuan yenileniyor. www.kizcode.org adresinden ulaşabilirsiniz.
100 POUND İLE İŞİNİ KURDU
Kendi işinizi kurmaya hangi yıl, nasıl karar verdiniz, ne kadarlık bir sermaye ile yola çıktınız? Şirketi kurarken hangi çekinceleri, zorlukları yaşadınız, nasıl başa çıktınız?
KızCode, İngiltere’de akademik kariyerimi tamamladıktan sonra Londra’da yaşayan göçmen genç kız ve kadınların İngiltere’ye entegrasyonunu sağlamak ve onlara iş imkânı yaratmak için hayata geçirdiğim bir platform. KızCode platformu ile birlikte İngiltere İçişleri Bakanlığı ve Üniversiteler Birliği tarafından 2015 yılının en iyi sosyal sorumluluk girişim ödülünü kazandık. Şirketi ise 2016 yılında kurdum. Sermayem hiç yoktu. Master eğitimim sırasında Westminster’da üniversite öğrencilerine bilgisayar eğitimleri vererek yaşam giderlerimi sağladım. Şirketi kurarken 100 poundum vardı. Tüm paramı ona yatırdım. Çok fazla çekincem vardı çünkü farklı bir ülkede bir girişimde bulunmak başlı başına bir zorluk. Bu zorlu başlangıçta yüksek lisans yaparken edindiğim arkadaşlarım ve farklı platformalarda tanıştığım kişiler bana ve yaptığım işe inandılar, kendi deneyimlerini benle paylaşarak yardımlarını eksik etmediler. Bu da karşılaştığım sorunlarla başa çıkmamda önemli bir etken oldu
İKİ YILDA 2 BİN KIZ ÇOCUĞUNA TEKNOLOJİ EĞİTİMİ VERİLDİ
Şirketiniz kurulduğundan bu yana nereden nereye geldi, 2017 nasıl bir yıl oldu, ne kadarlık bir ciroya sahipsiniz? 2018 hedefleriniz neler?
İngiltere’de Thompson Reuters başta olmak üzere, teknoloji ve diğer çeşitli sektörlerde bulunan pek çok kadının desteğini alarak; Türkiye'den İngiltere'ye giden göçmen kız çocuklarına ve Suriyeli mültecilere eğitim verdiğimiz workshoplara başladık.
İngiltere’de teknoloji sektöründeki kadınlarla yaptığımız röportaj videosuna bu linkten ulaşabilirsiniz. https://www.youtube.com/watch?v=XR85SS3Y6d0
Şuanki faaliyetlerimiz Soma, Diyarbakır, İstanbul ve Londra’da devam etmekte. 2 yılda Türkiye'de ve yurt dışında dezavantajlı bölgelerde yaşayan 7-17 yaş arası 2000 kız çocuğuna dijital teknoloji ve yaratıcılık eğitimi verdik. Bunun yanında üniverisitelerde erkek öğrencilerinin yer aldıığı eğitimlerimiz devam etmekte.Amacımız KızCode’u bir enstütü olarak devam ettirmek.
GİRİŞİMDE BULUNMAK İSTEYEN KADINLARIN CESARETİ KIRILIYOR
Bir kadın olarak sizin gözlemleriniz deneyimleriniz neler, kadınlar iş hayatında hangi engellerle karşılaşıyor? Siz neler yaşadınız, engelleri nasıl aştınız?
Kadınların büyük çoğunluğu bir girişimde bulunmak istiyor fakat cesaretleri kırılıp, duygusal olarak yıpranmalarından dolayı pek çok kadın yapmak istediklerinden vazgeçiyor. Ben ilk başladığımda İngiltere’de teknoloji sektöründeki kadınlarla biraraya gelip girişimimi paylaştım.
Alice Bonasio ile tanışmam projemin hızlı ilerlemesini sağladı. Kendisiyle biraraya geldiğimde henüz beni hiç tanımamasına ragmen girişim fikrimi hayata geçirmemi söyledi ve mentörüm oldu
Finansa ve network açısından elbette pek çok sorunla karşılaştım. Fakat sanırım girişimimi bir üniversitede başlatmam çok sağlıklı bir karardı. Alanında uzman kişiler tarafından büyük destek. Bu tarz destekler hem cesaretimi hem de motivasyonumu arttıran etkenlerdi.
KADINLAR KABULLENME SÜRECİNDEN ÇIKMALI
Kadın istihdamında daha fazla kadının yer alması için kadınlara ve erkeklere bir çağrıda bulunur musunuz?
Önce farkındalık oluşması gerekiyor, sonrasında zaten gerekli aksiyonlar alınacaktır. Maalesef hala bu algının oluşmasında bile ciddi sorunlar var. Önce kadınların kabullenme sürecinden çıkıp, farkındalık sürecine geçerek aksiyon almaya başlamaları gerekiyor.
Girişimci olmak isteyen kadınlara tavsiyeleriniz neler olur? Kadın girişimciler hangi sorunları yaşıyor. Bunları nasıl aşabilirler?
Kadının toplumdaki yeri ve konumu, özellikle aktif rollerde yer almasını en aza indirgemektedir. Kadınların yüklenmiş öncelikli sorumluluklarının bulunması, geç ve yavaş aksiyon almasına sebebiyet vermektedir. Sanırım doğru zaman ve doğru kişilerle etkilişim halinde olmak sorunların üstesinden gelmesine yardımcı olan en önemli etken.
YILMADAN DEVAM ETMEK...
Başka kadınların öğrenmesi, rehber olması için yaptığınız işle ilgili, uzmanlığınızın olduğu konuda püf noktalarını anlatır mısınız? Siz nasıl başardınız?
Uzun zamandan beri kadın ve kız çocukları ile ilgili çalışmalar yapıyorum. Bu süreçte farkındalığım daha fazla arttı. Bu bir halkanın parçası olmak gibi, içine girdiğinizde daha fazla kişiye ve durumuna şahit oluyorsunuz ve yapılması gerekenler şekilleniyor. Sizin gibi insanlarla iletişime geçiyorsunuz, networkünüz genişledikçe de dokunduğunuz kadınlar artıyor. Bence başarıdaki en önemli nokta cesaret kazanıp, yılmadan devam etmek.