Kadın ve LGBTİ Örgütlerinin Kadına Karşı Şiddetle Mücadele İçin Öncelikli ve Acil Talepleri

Kadın ve LGBTİ örgütleri, Eşitlik İzleme Kadın Grubu’nun (EŞİTİZ) İstanbul’da gerçekleştirdiği toplantıda “Türkiye’de kadına karşı şiddettin ve kadın cinayetlerinin önlenemiyor oluşunun nedenlerini “ masaya yatırdı.

İstanbul’da düzenlenen iki ayrı toplantıda Türkiye’de yaşanan sorunların yasalardan değil, yasaların uygulanmaması ya da cinsiyetçi biçimde uygulanmasından kaynaklandığı saptamasında bulunan EŞİTİZ grubu tarafından yapılan yazılı açıklamada erkek şiddetinin salt bireysel bir tutum olmadığı, arkasında erkek egemen, cinsiyetçi bir sistem ve bu sistemin kadınları baskı altında tutmaya yönelik sistematik çabasının yattığına dikkat  çekildi.

EŞİTİZ Grubununun yaptığı bildirideki önemli başlıklar şöyle;

YASADA ERKEKLİĞİME HAKARET ETTİ İNDİRİMİ YOK

“TCK’da “erkekliğime hakaret etti, öldürdüm” indirimi bulunmadığı, bu ve benzeri tüm haksız tahrik indirimleri, cinsiyetçi “erkeklik” indirimleri yok. Aynı şekilde, TCK’da “kravat” indirimi de yoktur. Bu türden “iyi hal” indirimleri de cinsiyetçi “erkeklik” indirimleridir. Ceza indirimlerinin bu cinsiyetçi uygulanışına itiraz ederken; “tüm ceza indirimleri kaldırılsın” demek, o suçu kışkırtan tüm eril yapıyı ve toplumsal mekanizmaları göz ardı ederek, tüm suçları sadece bireye fatura etmek ve o bireyi “sosyal idama” mahkum etmek anlamına gelmektedir.

YARGIÇLARA SAVCILARA 1 GÜNLÜK EĞİTİM VERİLMELİ

Bu nedenle şu anda Türkiye’de acil sorun, yasa maddelerinin değiştirilmesinden çok, kadınlara karşı işlenen şiddet suçlarında Kadına Yönelik Şiddet ve Ev İçi Şiddetin Önlenmesi ve Bunlarla Mücadeleye İlişkin Avrupa Konseyi Sözleşmesi’nin (İstanbul Sözleşmesi) gereklerinin yerine getirilmesidir. Acilen İstanbul Sözleşmesi’nde düzenlendiği üzere “kültür, örf ve adet, gelenek veya sözde “namus”un gerekçe olarak kabul edilmemesini” sağlamak ve aynı sözleşme gereği, “mağdurun, kültürel, dinî, toplumsal ya da geleneksel olarak kabul gören uygun davranış normlarını ve âdetlerini ihlal ettiği iddiaları”nın gerekçe yapılmasını yasaklamak üzere gerekli tedbirlerin alınması gerekmektedir. Yargıçlara ve savcılara verilecek tek günlük bir eğitimle ve çıkartılacak tek bir içtihadı birleştirme kararı ile bu cinsiyetçi yargı yorumlarına son vermek mümkündür.

YASA TASLAĞI İSTANBUL SÖZLEŞMESİNE AYKIRI

Türkiye’de yasal düzeyde en önemli sorun, tecavüz ve cinayete varmayan şiddet suçlarındaki cezaların paraya çevirme ve erteleme gibi nedenlerle; denetimli serbestlik üzerinden çıkartılan gizli aflarla cezasız bırakılmasıdır. Açıktır ki, şiddetle mücadelede asıl etkili olacak yöntem, cinayetlere uzanan şiddet zincirinin ilk halkalarında kadınlar için güçlendirici, erkekler için caydırıcı etkide bir ceza politikasıdır. Siyasi iktidar, bu konuda herhangi bir adım atmayı düşünmediği gibi; tam tersine, kadın ve çocuklara karşı işlenen cinsel suçlar da dahil olmak üzere cezası beş yıla kadar olan suçlarda, basit yargılama, pazarlık ve uzlaşma getiren bir yasa hazırlığı içindedir. Oysa ki, İstanbul Sözleşmesi 48/1 maddesinde, psikolojik, fiziksel, cinsel ve ekonomik, kadına karşı tüm şiddet biçimleriyle ilgili olarak “arabuluculuk ve uzlaştırma da dâhil olmak üzere zorunlu alternatif çatışma çözüm süreçlerini yasaklamak üzere gereken yasal veya diğer tedbirleri” alma görevi yüklemektedir. Ayrıca, İstanbul Sözleşmesi’nin 56/g hükmü, “mağdur ve failler arasındaki iletişimin mahkemede ve kollukta, mümkün olduğu ölçüde önlenmesini sağlama” gerekliliğini düzenlemekte iken, Hükümet taslağı, mağduru 45 gün sürecek bir pazarlığın içine çekmeye çalışmaktadır. Kadınlarla ilgili davaları “yargıya iş yükü” olarak gören; kadınlara karşı suçları, suç olmaktan çıkarmaya, kadınları saldırganları ile barıştırma/uzlaştırmaya çalışan bu taslak derhal geri çekilmelidir.

Kadına karşı şiddetle mücadele için, öncelikle ve acilen yapılması gerekenler:

1*  Kadın erkek eşitliğinin sağlanması; kalıplaşmış cinsiyet rolleri, örf, adet, din, gelenek, kültür vb. hiçbir mazeret ileri sürülmeksizin kadına karşı şiddetin önlenmesi öncelikli bir devlet politikası olarak ilan edilmeli ve gerekleri yerine getirilmelidir. Bu çerçevede, Avrupa Konseyi İstanbul Sözleşmesi’nin tüm gerekleri ilgili kadın ve LGBTİ örgütleriyle birlikte yaşama geçirilmelidir.

**  Devlet mekanizmaları ve toplumsal yaşamın her alanında kadınların eşit temsili sağlanmalıdır.

** İstanbul Sözleşmesi’nin de devletleri yükümlü tuttuğu üzere, şiddetle mücadele için sığınaklar, kadın danışma merkezleri, cinsel şiddet kriz merkezleri ve alo şiddet hattı ülke çapında ve kadınların ve LGBTİ bireylerin kolaylıkla ulaşabilecekleri yaygın bir ağ olarak devlet kurumları ve yerel yönetimlerin işbirliği içinde olacakları bir şekilde kurulmalıdır.

**Derhal, kadın cinayetlerini önleme ve can güvenliği riski bulunan vakaların bizzat takibi görevi bulunan kadın cinayetleri ile ilgili bir birim oluşturulmalıdır. 6284 Sayılı Yasa çalışmaları sırasında, 260’ın üzerinde kadın örgütünün oluşturduğu Şiddete Son Platformu’nun kadın cinayetleri ile ilgili özel bir birim kurulması önerisi iktidar tarafından reddedilmiştir. Aradan geçen süre içinde artmaya devam eden kadın cinayetlerinin, doğrudan doğruya bu konuyla ilgili bir birim kurulmaksızın önlenemeyeceği artık kabul edilmelidir. Aynen Tanık Koruma Kurulu gibi, aynı ve ek yetkiler ve olanaklar ile donatılmış Cumhuriyet Başsavcılığı, Emniyet ve Jandarma Genel Müdürlükleri, İçişleri ve Adalet Bakanlıkları temsilcileri, Adli Tıp temsilcisi ve kadına karşı şiddet alanında çalışan hükümet dışı kadın örgütü temsilcilerinden oluşan bir özel birim kurulmalıdır.

EŞİTİZ Grubunda Yer Alan Kadın Örgütleri;

Adana Kadın Da(ya)nışma Merkezi ve Sığınma Evi Derneği (AKDAM)

Adıyaman Kadın Yaşam Derneği

Ankara Feminist Kolektif

Antalya Kadın Danışma Merkezi Ve Dayanışma Derneği

Ayvalık Bağımsız Kadın İnisiyatifi

Bağımsız Kadın Derneği Mersin

Cinsel Şiddetle Mücadele Derneği

Cinsiyet Eşitliği İzleme Derneği (CEİD)

Edirne Kadın Merkezi Danışma Derneği

Ergani Selis Kadın Derneği

Eşit Yaşam Derneği

Eşitlik İzleme Kadın Grubu (EŞİTİZ)

Ev Eksenli Çalışan Kadınlar Çalışma Grubu

EVKAD-Adana

Femin Art (tüm şubeleri)

Filmmor Kadın Kooperatifi

Gökkuşağı Kadın Derneği

İstanbul LGBTI Dayanışma Derneği

İzmir Kadın Dayanışma Derneği

Kadıköy Kent Konseyi Kadın Meclisi

Kadın Adayları Destekleme Derneği (KA-DER)

Kadın Cinayetlerine Karşı Acil Önlem Grubu

Kadın Çalışmaları Derneği

Kadın Dayanışma Vakfı

Kadın Mühendisler Grubu

Kadın Özgürlük Meclisi (KÖM)

Kadın Yazarlar Derneği

Kadının İnsan Hakları - Yeni Çözümler Derneği

Kadınlara Hukuki Destek Merkezi (KAHDEM)

Kadınlarla Dayanışma Vakfı (KADAV)

KAOS GL

Kapadokya Kadın Dayanışma Derneği

Karadeniz Kadın Dayanışma Derneği

Kırmız Biber Derneği

Kırmızı Şemsiye Cinsel Sağlık ve İnsan Hakları Derneği

Lambdaistanbul LGBTİ Dayanışma Derneği

Mardin Ortak Kadın İşbirliği Derneği (MOKİD)

Mersin 7 Renk Derneği

Mor Çatı Kadın Sığınağı Vakfı

Mor Salkım Kadın Dayanışma Derneği

Muğla Kadın Dayanışma Grubu

Muş Kadın Çatısı Derneği

Muş Kadın Derneği

Pembe Hayat LGBTT Dayanışma Derneği

Siyah Pembe Üçgen İzmir

Sosyal Politikalar Cinsiyet Kimliği ve Cinsel Yönelim Çalışmaları Derneği (SPoD LGBT)

Şanlıurfa Yaşam Evi Kadın Dayanışma Derneği

Trabzon Barosu Kadın Hakları Komisyonu

Türk Kadınlar Birliği (tüm şubeleri)

Türk Üniversiteli Kadınlar Derneği (22 şubesi)

Türkiye Kadın Dernekleri Federasyonu

Türkiye Yunanistan Kadınları Barış Girişimi (Winpeace)

Uçan Süpürge Kadın İletişim ve Araştırma Derneği

Van Kadın Derneği (VAKAD)

Yaşam Kadın Çevre Kültür ve İşletme Kooperatifi (YAKA-KOOP)