ABD’de Pittsburgh Üniversitesi Tıp Fakültesi Bilgisayar ve Sistem Biyoloji Bölümü Kurucu Başkanı olan ve seçkin profesör olarak çalışmalarını sürdüren Prof. Dr. İvet Bahar, dünyanın en prestijli bilim akademisi olan ABD Ulusal Bilimler Akademisi (National Academy of Sciences) üyeliğine seçilen ilk Türk bilim kadını olarak tarihe geçti.
Prof.Bahar, Biyolojik sistemlerin fonksiyonel dinamiklerini moleküler ölçekte açıklayabilmek için geliştirdiği kuramsal ve hesaplamalı modeller, nöronlar arasında sinyal iletimi ve regülasyonu, proteinlerin dizilimi, fonksiyonları konusunda kabul görmüş tezleri ile biliniyor.
'Hesaplamalı Biyoloji'nin öncü isimlerinden biri olarak kabul edilen Prof. Dr. İvet Bahar, Milliyet'ten Meltem Günay'a konuştu.
Prof.Dr. Bahar, “Laboratuvarımızda, biyologların ve tıp alanındaki doktorların deneylerle gözlemlemeye çalıştıkları olayların simülasyonunu, programlarını yapıyoruz. Bu simülasyonlar sayesinde koronavirüs ilaçları da dahil olmak üzere bir sürü hipotez geliştirip onları bilgisayarda test ediyoruz. İlk ayıklama fazı gibi düşünün. Bunu yaptıktan sonra daha etkin bir şekilde deney yapma şansı ortaya çıkıyor ve işler çok hızlanıyor. Ben aynı zamanda üniversitenin İlaç Tasarım Enstitüsü’nde yardımcı başkanım."dedi.
"Kansere veya nörolojik hastalıklara yaklaşırken ilaç tasarımı yönünden nasıl bir tedavi uygulayabiliriz, bu hastalığın fizyolojik mekanizması nedir, o mekanizmaya karşı rasyonel ne gibi bir yöntem geliştirebiliriz diye araştırıyoruz." diyen Prof.Dr. İvet Bahar, "Yaptığımız çalışma çok temel bir çalışma olduğu için değişik alanlara da uygulanabiliyor. Şu anda da koronavirüsle ilgili olarak dünyadaki birçok araştırmacıyla işbirliği yapıyoruz. Bilgisayar programları yaparak hangi ilacı kullanabiliriz, onların ne gibi yan etkileri olabilir diye çalışarak araştırmacıların yeni bilgi üretmesine katkıda bulunuyoruz.” dedi.
ONUR DUYDUM
Bugünkü çalışmalarının ve başarısının temellerinin tamamen Türkiye’deki yıllarında atıldığını belirten Prof. Dr. Bahar, “16 yıl Boğaziçi Üniversitesi’nde çok güzel araştırmalar yaptık. Hala o ilk atılan temellerin üzerine çalışmalarımı inşa ediyorumb ABD Bilimler Akademisi’ne seçilmekten dolayı onur duydum, bu benim için çok tatlı bir süpriz oldu."
Mesleğin en güzel yanının bilim insanları yetiştirmek olduğunu ifdae eden Prof. Dr. Bahar, “Sabancı Üniversitesi Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Canan Atılgan, Koç Üniversitesi Kimya Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Özlem Keskin benim ilk öğrencilerimdi. Ben onlara ‘akademik çocuklarım’ diyorum. Onların başarılarını görüyorum, onların yetiştirdiği öğrencileri görüyorum. Geçen hafta ‘torunumun çocuğunun’ doktora savunmasına girdim. Yetiştirdiğimiz öğrencilerimizin çığ gibi büyümesi çok güzel bir duygu” dedi.
Prof. Dr. Bahar, gençlere “’Yapamazsın, çok zor’ diyenleri dinlemesinler. Yaparlar, yeter ki çok istesinler ve çok istemenin bedelini çok çalışarak kendilerini vererek ödemeye hazır olsunlar. Emek verdiğinizde karşılığını alıyorsunuz. Cesur olun, kendinize güvenin ve girişken olun.” tavsiyesinde bulundu.
Prof.Dr. İvet Bahar, 22 Mart 2019 yılında Kadir Has Ödülleri'nde Üstün Başarı Ödülü'ne layık görülmüştü.
İVET BAHAR KİMDİR?
İvet Bahar, 1957 yılında İstanbul'da doğdu. Lisede fizikte başarılı oldu ve bu yüzden üniversitede bilim okumak onun için doğal bir ilerlemeydi. Ailesinde
üniversiteye giden ilk kişi O oldu.
Bilgisayar ve bilgisayar bilimi ilgisini çekiyordu. Ancak o zamanlar bu bölümü okumak için tek yer kimya mühendisliği programıyd. Bu nedenle
İstanbul'da Boğaziçi Üniversitesi Kimya Mühendisliği bölümünden 1980 yılında mezun oldu. Üniversite eğitimini dünyaya gelen 2 çocuğu ile birlikte
tamamlayan Prof.Dr. İvet Bahar, yüksek lisans derecesini de yine aynı üniversitede 1983 yılında aldı.
Bahar, doktorasını ise İstanbul Teknik Üniversitesi'nde 1986 yılında tamamladı. Doktora çalışmasında polimer fizik araştırmalarına odaklandı.
Doktorasını alır almaz asistan olarak işe başlayan Bahar, Boğaziçi Üniversitesi'ndeyken profesörlüğe hak kazandı.
Kazandığı UNESCO bursu ile ard arda beş yaz ABD'deki Akron Üniversitesi'nde araştırma yürüttü.
Prof.Dr. İvet Bahar, NIH (Ulusal Kanser) de polimerik toplulukların biyolojik yönleriyle ilgili ilgili çalışmaya başladı. Burada 9 yıl boyunca
1992- 2001 yılları arası konuk akademisyen olarak yaz aylarında araştırma yaptı.
Çocukları ona yaz kampında eşlik etti.
Bahar, ABD'deki bu yaz çalışmalarına paralel olarak Boğaziçi Üniversitesi'nde yükseldi.
1992-2000 yılları arasında Boğaziçi Üniversitesi'ndeki Polimer Araştırma Merkezinin yöneticiliğini yürüttü.
1993 yılında profesörlüğe terfi etti.
1993-2001 yılları arasında Boğaziçi Üniversitesi Kimya Bölümü'de öğretim üyesi olarak görev aldı.
Türkiye'deki rahat araştırma ortamına rağmen Bahar, her zaman kendini daha başarılı olmaya zorladı ve çabaları sonuç verdi.
1997'de, Katlanır ve Tasarım'da orijinal bir makale yayınladı. Bu makale biyofizik alanında geniş çapta ses getirdi.
Atılgan ve Erman'la ortaklaşa yazdığı makalede araştırmak için yaygın olarak kullanılan hesaplama yönteminin temellerini atan “Gauss Ağ Modeli”ni
geliştirdi.
Biyomoleküler dinamik ve fonksiyonun yapısal temeli. Bu bunu 2001 yılında Biophysical Journal'da yayınlanan anizotropik ağ modeli üzerinde yapılan
başka bir seminal çalışma izledi.
2001 yılında ise Amerika Birleşik Devletleri'ndeki Pittsburgh Üniversitesi Tıp Fakültesi'ne geçerek Moleküler Biyoloji ve Bioenformatik bölümünde 2004 yılına kadar araştırmalarına devam etti.
Prof.Dr. İvet Bahar, 2004 yılından itibaren ise Pisttsbugrh Üniversitesi Pittsburgh Üniversitesi Tıp Fakültesi Bilgisayar Destekli Sistem Biyolojisi bölümünün Kurucu Başkanlığını yürütüyor.
Prof.Dr. İvet Bahar, birkaç kadın doktora öğrencisi olmasına rağmen kadınlar araştırma alanında yeterince temsil edilmediğini düşünüyor ve
bilimsel kariyer isteyen genç kadınlara cesur olmaları ve risk almaları yönünde mesaj veriyor.
ALDIĞI ÖDÜLLER
2000 Avrupa Moleküler Biyoloji Örgütü (EMBO), Seçilmiş Üye
1998 Araştırmada Mükemmellik Ödülü, Boğaziçi Üniversitesi
1997 Türkiye Bilimler Akademisi (TUBA) (*), Seçilmiş Üye
1995 TÜBİTAK-TWAS Bilim Ödülü
1991 Sedat Simavi Fizik Bilimleri Ödülü (B. Erman ile ortak)
1990 TÜBİTAK'tan (Türkiye Ulusal Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu) Genç Bilim İnsanlarına Kimya Ödülü
